Του Ευάγγελου Χρηστάκη

Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Τομεακών Προγραμμάτων ΕΣΠΑ, ΤΣ & ΕΚΤ του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ανακλήθηκαν 69 αποφάσεις ένταξης έργων που ήταν ενταγμένα στο ΕΣΠΑ. Με αυτή την απόφαση απεντάχθηκε και το έργο για την Αξιοποίηση του ΞΕΝΙΑ της Άρτας.

Το έργο που ήταν ενταγμένο στο ΕΣΠΑ, δεν είχε προχωρήσει σε σύμβαση με τον Ανάδοχο μέχρι το τέλος του 2023 ως όφειλε, δεν κινήθηκε καμία διαδικασία από τη πλευρά του Δήμου Αρταίων για να αποτελέσει ένα από αυτά που χαρακτηρίζονται «γέφυρα» και πριν από λίγες ημέρες ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Τομεακών Προγραμμάτων προχώρησε στην έκδοση απόφασης ανάκλησης για 69  έργα σε όλη την χώρα, στα οποία περιλαμβάνεται και η αξιοποίηση του Ξενία Άρτας με την αναβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου στο Κάστρο της πόλης.

Η Άρτα παρακολουθεί πλέον ένα έργο που θα μπορούσε να αλλάξει την εικόνα της πόλης να «σβήνει» από τον χάρτη του ΕΣΠΑ, αφήνοντας πίσω του μόνο απογοήτευση…

Πλέον είναι οριστική και αμετάκλητη η απένταξη του Ξενία Άρτας και η απώλεια 12 εκατομμυρίων ευρώ από την περιοχή μας.

Η εξέλιξη αυτή ήταν αναμενόμενη αφού ο Δήμος δεν επεδίωξε την διάσωση του συγκεκριμένου έργου ενώ εδώ και μερικούς μήνες έχει κινήσει διαδικασία για εκπόνηση νέων μελετών προκειμένου να μετατρέψει το Ξενία σε υβριδικό ξενοδοχείο.

Το μετέωρο βήμα για την μετατροπή του Ξενία σε ξενοδοχείο, αλλά «υβριδικό- θεματικό» αποφάσισε να κάνει η Δημοτική Αρχή της Άρτας. Και είναι μετέωρο το βήμα αυτό γιατί ανάλογη προσπάθεια για λειτουργία του πρώην Ξενία ως ξενοδοχείο, στο παρελθόν εν έτη 2016, με λίγο πολύ την ίδια σύνθεση Δημοτικού Συμβουλίου απορρίφθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) και μάλιστα ομόφωνα.

Ουσιαστικά η Δημοτική αρχή προσπαθεί να εγκαινιάσει και για τη περιοχή μας την έννοια του «υβριδικού ξενοδοχείου» που στη πραγματικότητα δεν έχει ιδιαίτερες διαφορές από τη χρήση ενός ξενοδοχείου.

Αναρωτιέμαι όμως, γιατί από το 2008 που ξεκίνησε η διαδικασία απόδοσης του κτιρίου του πρώην Ξενοδοχείου Ξενία μαζί με το περιβάλλοντα χώρο του, στο Δήμο Αρταίων από την ΕΤΑΔ που ανήκε δεν έχει γίνει μία μελέτη αξιοποίησης με εναλλακτικά σενάρια που θα έχουν προκύψει εφόσον τηρηθούν όλες οι δεσμεύσεις βάσει της νομοθεσίας, των αποφάσεων που έχουν ληφθεί έως σήμερα από το Υπ. Πολιτισμού, των αποφάσεων που έχουν ληφθεί από τις εκάστοτε Δημοτικές Αρχές και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που θα πρέπει να έχει το κτίριο εφόσον βρίσκεται εντός του Κάστρου της πόλης.

Με μια σύντομη ιστορική αναδρομή μπορεί να καταλάβει ο κάθε Αρτινός πολίτης και όχι μόνο ότι δεν υπάρχει πρόγραμμα και όλα αφήνονται στη τύχη τους.

Το κτίριο του πρώην ξενοδοχείου Ξενία αριθμεί σήμερα σχεδόν 70 χρόνια ζωής. Από αυτά τα 35 χρόνια (1958-1993) ζούσε πραγματικά και τα υπόλοιπα 32 χρόνια (1993-2025)  αργοπεθαίνει και πλέον είναι ένα κατεστραμμένο - εγκαταλελειμμένο κτίριο μέσα σε ένα Βυζαντινό Κάστρο που μετράει πάνω από 2.500 χρόνια ιστορίας.

Το κτίριο Ξενία ξεκίνησε τη διαδρομή του

• το 1958, όταν διενεργήθηκε διαγωνισμός από τον ΕΟΤ για τη κατασκευή του Ξενία της Άρτας εντός του Κάστρου που αποτελούσε Δημόσιο Τουριστικό Κτήμα. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τον Αρχιτέκτονα και Καθηγητή ΕΜΠ, Διονύσιο Ζήβα που ανήκε στην ομάδα του Αρχιτέκτονα και προϊσταμένου της Τεχνικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Τουρισμού Άρη Κωνσταντινίδη που ανέλαβε το πρόγραμμα «Ξενία» σε ολόκληρη τη χώρα.
• Το 1959 ανατέθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών στον ΕΟΤ η διοίκηση-διαχείριση του ως άνω Δημοσίου Τουριστικού Κτήματος έκτασης 37.600 τ.μ. που αποτελεί το χώρο του Φρουρίου της Άρτας.
• το 1960, περιήλθε η έκταση του Κάστρου κατά πλήρη κυριότητα στον ΕΟΤ, ολοκληρώθηκε η κατασκευή το κτιρίου Ξενία και ξεκίνησε η λειτουργία του ξενοδοχείου «ΞΕΝΙΑ».
• το 1993, με απόφαση του ΕΟΤ έπαψε η λειτουργία του ξενοδοχείου  και το κτίριο πέρασε σε μια νέα εποχή.
• Το 1999, ο ΕΟΤ αποδίδει τη χρήση του πρώην ξενοδοχείου Ξενία και του περιβάλλοντα χώρου του Φρουρίου έκτασης 37.600 τ.μ. στο Υπ. Πολιτισμού.
• το 2002, το Υπουργείο Τουρισμού και ο ΕΟΤ εξέδωσε Διαπιστωτική Πράξη Νομιμότητας για το Ξενία Άρτας καθώς είχε κατασκευαστεί από τον ΕΟΤ ελλείψει οικοδομικής άδειας γιατί λογικά εντός του Κάστρου της Άρτας ήταν αδύνατη η έκδοσή της.
• Το 2002, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού εγκρίθηκε αλλαγή χρήσης του κτιρίου του πρώην ξενοδοχείου Ξενία Άρτας σε Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.) του Υπ. Πολιτισμού, χωρίς ιδιαίτερη λειτουργία.
• Το 2008, η τότε Δημοτική Αρχή αιτήθηκε στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (ΕΤΑΔ Α.Ε.) και το Υπ. Πολιτισμού  να περιέλθει το κτίριο του Ξενία και ο περιβάλλοντας χώρος αυτού στη περιουσία του Δήμου Αρταίων για δημόσια χρήση.
• Το 2009, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο- Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΑΣ-ΚΣΝΜ), αποφάσισε τον μη χαρακτηρισμό ως Νεότερο Μνημείο του κτιρίου Ξενία, διότι αφενός βρίσκεται εντός του Βυζαντινού Κάστρου και αφ’ ετέρου οι παρεμβάσεις που θα απαιτηθούν για τη συντήρηση του θα αλλοιώσουν την αυθεντικότητα του.
• Το 2012, παραχωρήθηκε με ΦΕΚ το κτίριο Ξενία με τον περιβάλλοντα χώρο του, έκταση 4.250 τ.μ., εντός του Κάστρου της Άρτας, από την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (ΕΤΑΔ Α.Ε.) στον Δήμο Αρταίων. Ταυτόχρονα με το ίδιο ΦΕΚ παραχωρήθηκε και όλο του υπόλοιπο τμήμα του Κάστρου στο Υπ. Πολιτισμού.
• Το 2013, η Δημοτική Αρχή αποφάσισε την αξιοποίηση του κτιρίου Ξενία ως ιδιωτικό ξενοδοχείο, ανεξάρτητα με τις μέχρι τότε αποφάσεις που είχαν ληφθεί.
• Το 2016, η επόμενη Δημοτική Αρχή παρέμεινε στην ίδια λογική της αξιοποίησης του κτιρίου Ξενία ως ιδιωτικό ξενοδοχείο.
• Το 2016, το θέμα για την αξιοποίηση του Ξενία Άρτας για χρήση ξενοδοχείου εισήλθε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) και η πρόταση της Δημοτικής Αρχής για την χρήση ξενοδοχείου απορρίφθηκε ομόφωνα με ψήφους 17 - 0.
• Το 2017,το Υπ. Πολιτισμού εξέδωσε απόφαση σε συνέχεια της απόφασης του ΚΑΣ για τη μη έγκριση του αιτήματος του Δήμου Αρταίων για τη χρήση ως ξενοδοχείο του πρώην ξενοδοχείου «Ξενία» στο Κάστρο της Άρτας.
• Το 2018, η Δημοτική Αρχή αποφάσισε την ένταξη του Ξενία Άρτας σε πρόγραμμα χρηματοδότης ΕΣΠΑ, για την αξιοποίησή του, ως χώρος πολιτισμού.
• Στις 30 Απριλίου 2020,  αναρτήθηκε στη διαδικτυακή πλατφόρμα του Δήμου Αρταίων, η «Δημόσια Διαβούλευση επί της Πρότασης της Αρχιτεκτονικής Μελέτης Αξιοποίησης του ΞΕΝΙΑ ΑΡΤΑΣ»
• Το 2022, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Αρταίων, αποφάσισε την έγκριση του 2^ου σταδίου (Οριστική Μελέτη) για την αξιοποίησή του πρώην ξενοδοχείου Ξενία, ως χώρος πολιτισμού.
• Το 2022 ξεκινάει από πολιτικούς άρχοντες του νομού μας, εν μέσω δημοπράτησης του έργου, η αμφισβήτηση της πολιτιστικής χρήσης που είχε προταθεί και η δέσμευση τους για επαναλειτουργία του πρώην «Ξενία» ως ξενοδοχειακή μονάδα.
• Στις αρχές του 2023, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Αρταίων, αποφάσισε την έγκριση της Μελέτης Εφαρμογής  και των Τευχών Δημοπράτησης,3^ο στάδιο, της μελέτης με τίτλο «Μελέτες ωρίμανσης του έργου αξιοποίηση το παλαιού ξενοδοχείου ΞΕΝΙΑ Άρτας», για την αξιοποίησή του, ως χώρο πολιτισμού.
• Μέσα στο 2023, με ανοιχτό ηλεκτρονικό διαγωνισμό δημοπρατήθηκε το έργο «Αξιοποίηση του παλαιού ξενοδοχείου ΞΕΝΙΑ Άρτας», με προϋπολογισμό 9.112.707,45 Ευρώ, χωρίς ΦΠΑ και λόγω ένστασης από υποψήφια εταιρεία που δεν προκρίθηκε το θέμα ελέγχθηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
• Το Νοέμβριο του 2025, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Ταμειακών Προγραμμάτων ΕΣΠΑ, ΤΣ & ΕΚΤ του  Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έργο για την Αξιοποίηση του ΞΕΝΙΑ της Άρτας απεντάχθηκε.
• Σήμερα λίγο πριν την εκπνοή του 2025 η Δημοτική Αρχή αποφάσισε τη τροποποίηση της υφιστάμενης μελέτης και υποβολή αιτήματος στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) για έγκριση της χρήσης υβριδικού ξενοδοχείου στο κτίριο του πρώην ξενοδοχείου Ξενία.

 

Μετά από τη παραπάνω διαδρομή στο χρόνο, τέλος του 2025, η τύχη του κτιρίου επιστρέφει ξανά στο έτος 2016, εννέα χρόνια πίσω με αμφίβολο πλέον το μέλλον του και η σιωπή του συνεχίζεται παραμένοντας έρμαιο της ανικανότητας και της έλλειψης προγραμματισμού που χαρακτηρίζει δυστυχώς τη πόλη μας τις τελευταίες δεκαετίες.

Παρατηρώντας τα δρώμενα και τις εξελίξεις, αφουγκράζομαι τους ανθρώπους της πόλης που ζούμε συνειδητοποιώντας την απογοήτευση για το σήμερα καθώς και την αβεβαιότητα για το αύριο. Η γενιά μου, στο μεγαλύτερο ποσοστό της, ζει και δραστηριοποιείται επαγγελματικά σε άλλες πόλεις μη έχοντας τα πραγματικά κίνητρα για την επιστροφή στην Άρτα. Τα νέα παιδιά βάζουν σαν στόχο να φύγουν μετά τις σπουδές τους και η κοινωνία μας αναμφίβολα θα καταλήξει γερασμένη και μη εξελίξιμη. 

Τα μπρος - πίσω και η ανακύκλωση καταστάσεων στο βωμό της μικροπολιτικής και της ανενεργής πολιτικής θα στοιχήσουν δυστυχώς πολύ ακριβά στη πόλη και την ευρύτερη περιοχή της Άρτας. Οι «ιστορικοί του μέλλοντος» θα περιγράψουν με μελανά χρώματα τα λάθη αυτής της εποχής και την πορεία της Άρτας που από πρωτοπόρο πόλη της Ηπείρου τη μεταπολεμική εποχή θα καταλήξει σε ουραγό και φτωχό συγγενή των γειτονικών της πόλεων, χάνοντας τις αξίες και την πρόοδο που της αρμόζουν… 

Θα είναι «ευχής έργον» αυτή η προσπάθεια που αποφασίστηκε από τη Δημοτική Αρχή να δώσει μία οριστική λύση για το κτίριο του Ξενία.

 

 

Χρηστάκης Ευάγγελος

Πολιτικός Μηχανικός

Β’ Αντιπρόεδρος Επιμελητηρίου Άρτας