ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΑΡΤΑΣ -

Στη χθεσινή δημόσια συζήτηση με θέμα «Η σημασία του Αγροδιατροφικού Τομέα στην ανάπτυξη ενός νέου παραγωγικού προτύπου», με αφορμή τη δεύτερη έκδοση του βιβλίου των καθηγητών Γιάννης Δούκας και Ναπολέων Μαραβέγιας «Ευρωπαϊκή αγροτική οικονομία και πολιτική», η βουλευτής Άρτας Όλγα Γεροβασίλη κατέθεσε μια σαφή αλλά και καυστική τοποθέτηση για την ελληνική υπαίθρο, τον αγροδιατροφικό τομέα και τις δημόσιες πολιτικές που τον αφορούν.

Το κείμενο της ομιλίας της έχει ως εξής:

«Καλησπέρα κι από εμένα,
Θέλω κι εγώ με τη σειρά μου να ευχαριστήσω θερμά για την πρόσκληση. Έχουμε, σήμερα, την ευκαιρία διαφορετικοί πολιτικοί χώροι να συνδιαλεχθούμε, με αφορμή ένα βιβλίο που δεν περιορίζεται στη θεωρητική ανάλυση της ΚΑΠ αλλά συναντά τα μεγάλα ερωτήματα της εποχής: την επισιτιστική ασφάλεια, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την κοινωνική συνοχή.
Βεβαίως, η συζήτηση δεν διεξάγεται στο κενό. Για να έχουμε συναντίληψη, αναφέρομαι στον διευρυμένο ορισμό της αγροδιατροφής, περιλαμβάνοντας όλες τις δραστηριότητες της αλυσίδας αξίας: από τον πρωτογενή τομέα, τη μεταποίηση, τον σχεδιασμό και την προσφορά, το εμπόριο έως και το τελικό στάδιο της κατανάλωσης.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, θα κινηθώ σε τρεις άξονες: Πρώτος Άξονας: Η ΚΑΠ, καθώς η παράμετρος της ευρωπαϊκής αγροτικής οικονομίας είναι κομβικής σημασίας. Δεύτερος Άξονας: Η Ελληνική Πραγματικότητα. Τρίτος Άξονας: Προτάσεις για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο.
Α. Ξεκινώντας με τον Πρώτον Άξονα, την ΚΑΠ: Πράγματι, η Κοινή Αγροτική Πολιτική είναι, ίσως, η κυριότερη έκφραση της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Όμως, σήμερα, η ΚΑΠ βιώνει ταυτοτική κρίση, μετασχηματιζόμενη. Ο προϋπολογισμός της βαίνει διαρκώς μειούμενος: από 80% του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου το 1970 μειώθηκε στο 28,8% την περίοδο 2021-2027. Από την άλλη, οι απαιτήσεις πολλαπλασιάζονται: κλιματική κρίση, ψηφιακή μετάβαση, κοινωνική αιρεσιμότητα, ενεργειακό κόστος, το διεθνές περιβάλλον. Από την πανδημία μέχρι τον πόλεμο στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή η τρωτότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας αποκαλύπτεται.
Όμως, στα αλήθεια ποιος είναι ο μηχανισμός της ΚΑΠ; Την απάντηση μας τη δίνουν οι συγγραφείς (στις σελ. 55-56) και διαβάζω: «η ΚΑΠ δημιουργήθηκε έχοντας ως επίκεντρο τη στήριξη των τιμών. … Αυτό αποτέλεσε ένα ισχυρό κίνητρο για την αύξηση της παραγωγής, …»
Αυτά μας λένε οι συγγραφείς. Είναι κομβικό να έχουμε στο νου μας αυτό τον μηχανισμό. Βέβαια, οι μετασχηματισμοί της ΚΑΠ υπήρξαν πολλοί: Από τις εγγυημένες τιμές στόχου το 1962, στο 1992, με την εισαγωγή εισοδηματικών ενισχύσεων ανά στρέμμα ή ανά κεφαλή ζώου (μεταρρύθμιση MacSharry). Κατόπιν, με την Ενδιάμεση Συμφωνία το 2003 αποσυνδέθηκε η ενίσχυση από την παραγωγή…. Στην ΚΑΠ 2021-2027 εισάγεται το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο…
Τί έχουμε, τώρα, για διαπραγμάτευση στην ΚΑΠ μετά το 2027; Πρώτον, … Δεύτερον, …
Ποια πρέπει να είναι η πρόταση για το μέλλον όμως; • Κατά την άποψή μου, χρειάζεται ανακατεύθυνση πολιτικών και πόρων με βάση την παραγωγικότητα. • Χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα για την ενίσχυση των ορεινών, μειονεκτικών, νησιωτικών περιοχών αλλά και ενίσχυση των ποιοτικών προϊόντων (ΠΟΠ και ΠΓΕ). • Επιπλέον, είναι σημαντικό να δημιουργηθεί Ταμείο για την «Προσαρμογή της Γεωργίας στην Κλιματική Κρίση». • Χρειάζεται, όμως, και διαφάνεια στην κατανομή των πόρων…
Και μιας και μίλησα για διαφάνεια, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι «τελικοί δικαιούχοι» της ΚΑΠ δεν ήταν οι αγρότες αλλά γνωστοί δισεκατομμυριούχοι. Στην Ελλάδα, βέβαια, τα εκατομμύρια δεν κατέληξαν σε δισεκατομμυριούχους του Forbes, αλλά «στους φραπέδες και στους χασάπηδες»…
Β. Έρχομαι, λοιπόν, έτσι στον Δεύτερο Άξονα: την Ελληνική Πραγματικότητα. Μόλις, την Παρασκευή που πέρασε συζητήθηκε η Επίκαιρη Επερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην Βουλή για την κατάρρευση του πρωτογενούς τομέα, εν μέσω της στάσης πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ. Τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. …
Γ. Έρχομαι έτσι στον τρίτο άξονα: Νέο παραγωγικό πρότυπο. Στόχος είναι, όχι μόνο να υπάρξει ανάπτυξη, αλλά αύξηση του εγχώριου προϊόντος, αντιστροφή του ισοζυγίου συναλλαγών, ενίσχυση της εργασίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει προτείνει: …
Έρχομαι στον Έκτο Πυλώνα: το Νέο Παραγωγικό Μοντέλο. Μακάρι να μπορούσαμε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση. Μακάρι, οι συνθήκες να ήταν ώριμες ώστε να μπορούσαμε να μιλήσουμε για «blockchain smart contracts» …
Από το 2012 η Ε.Ε. χρηματοδοτεί με το πρόγραμμα Horizon αυτού του είδους την ψηφιακή μετάβαση. Βέβαια, όταν η καινοτομία δεν περνά στην παραγωγή, η επιδότηση χάνει το σκοπό της. Όμως, στην Ελλάδα του 2025, μπορούμε έστω να κάνουμε αυτή τη συζήτηση;
Θ’ το θέσω με ένα παράδειγμα, όχι ακριβώς case-study, αλλά για να είμαστε πρακτικοί: …
… Οι δημόσιες πολιτικές κουμπώνουν με έναν τρόπο που είναι αδύνατο να λύσεις την εξίσωση, αφήνοντας μεταβλητές εκτός. Πάντως αυτή τη στιγμή είμαστε ακόμη πολύ πίσω. Μας λείπουν τα βασικά. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση των επιδοτήσεων σε ποσοστό του ΑΕΠ της. Πού πήγαν αυτά τα λεφτά; Έπιασαν τόπο;
… Ο στόχος πρέπει να είναι η ενίσχυση της συνεργασίας και της θέσης των αγροτών στις αλυσίδες αξίας. … Και με δυο λόγια όσο κι αν οι τράπεζες και οι ενδιάμεσοι συνιστούν κρίκους της αλυσίδας, στόχος της πολιτείας πρέπει να είναι η ενίσχυση του πρώτου κρίκου, δηλαδή των παραγωγών. Η περιφερειακή συνοχή, η διατήρηση της ζωής στην ύπαιθρο και η διασφάλιση της παραγωγής πρέπει να αποτελέσουν Εθνικούς στόχους.
Σας ευχαριστώ».

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >