ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΑΡΤΑΣ -

Του Γιώργου Βασιλείου

Όταν ένα μεγάλο έργο, όπως η Ιόνια Οδός, ολοκληρώνεται και δίνεται για χρήση, το πρώτο πράγμα που πρέπει να πει κανείς είναι να ευχηθεί να είναι «καλορίζικο» και επειδή πρόκειται για δρόμο να είναι καλοτάξιδος για όλους όσους τον διαβαίνουν και να είναι η αρχή μιας αναπτυξιακής πορείας που τόσο πολύ, έχει ανάγκη η περιοχή μας.

Τώρα λοιπόν που δικαιολογημένα χαιρόμαστε και απολαμβάνουμε την ταχύτητα, την άνεση και την ασφάλεια που μας χαρίζει η ολοκλήρωση αυτού του δρόμου, που για πολλά χρόνια ονειρεύονταν η περιοχή μας, είναι ίσως και η καταλληλότερη στιγμή να θυμηθούμε και το ξεκίνημά του. Πότε δηλαδή και πως ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε ο σχεδιασμός και ο προγραμματισμός αυτού του έργου.
Θέλω να πιστεύω για τους περισσότερους, αν όχι για όλους, έχει τη σημασία και το ενδιαφέρον του από όποια πλευρά και αν το δει κανείς.
Έτυχε να γνωρίζω όλες σχεδόν τις λεπτομέρειες αυτού του ξεκινήματος γιατί είχα την τύχη τότε να έχω την ευθύνη της Δ/νσης Προγραμματισμού της Νομαρχίας και γι’ αυτό ότι θα διαβάσετε παρακάτω είναι όπως τα έζησα ο ίδιος.
Όλα ξεκίνησαν στο μακρινό πλέον 1993 και ίσως και από το τέλος του 1992, όταν άρχισαν να διαμορφώνονται προτάσεις έργων που θα χρηματοδοτούνταν από το 2ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (2ο Κ.Π.Σ.) 1994 - 1999.
Διαφαίνονταν τότε καθαρά η διάθεση της πολιτικής ηγεσίας να αποδεχθεί τον Προγραμματισμό του λεγόμενου Δυτικού οδικού Άξονα Βορρά – Νότου που θα ξεκινούσε από την Εγνατία και μέσω της ζεύξης Ρίου - Αντιρρίου διασχίζοντας την Δυτική Πελοπόννησο θα κατέληγε στον αυτοκινητόδρομο Κεντρικής Πελοποννήσου κοντά στην Καλαμάτα.
Για το βόρειο τμήμα που μας ενδιαφέρει εν προκειμένω, άρχισε να προωθείται από κάποιους που τους ενδιέφερε τοπικιστικά η πρόταση ο δρόμος αυτός να περάσει παραλιακά από Μεσολόγγι – Αστακό - Άκτιο – Πρέβεζα – Ηγουμενίτσα, με δύο επιχειρήματα.
1.    Θα ένωνε τα λιμάνια της Β.Δ. Ελλάδος, Ηγουμενίτσας, Πρέβεζας, Αστακού με το λιμάνι των Πατρών, με παράλληλη μεγάλη αναβάθμιση του Αστακού σε μεγάλο εμπορικό λιμάνι ανακουφίζοντας έτσι το λιμάνι των Πατρών μιας και το λιμάνι της Πρέβεζας δεν είχε τέτοιες δυνατότητες.
2.    Θα έδινε την δυνατότητα μεγάλης τουριστικής ανάπτυξης όλης της παραλιακής ζώνης του Ιονίου, από την οποίαν προέκυψε και η ονομασία Ιόνια Οδός.
Η πρόταση αυτή είχε όμως ένα σοβαρό μειονέκτημα. Άφηνε εκτός και μακρινά όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της περιοχής (Αγρίνιο, Αμφιλοχία, Άρτα, Ιωάννινα) που φυσικά συγκέντρωναν και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της περιοχής.
Οι υποστηρικτές της πρότασης αυτής, επειδή γνώριζαν το μειονέκτημα αυτό πρότειναν παράλληλα όσο ήταν απαραίτητο ο υπάρχων οδικός άξονας Αντίρριο – Αγρίνιο – Αμφιλοχία - Άρτα - Ιωάννινα, να αναβαθμιστεί και να ονομασθεί μάλιστα Παρα-ιόνια Οδός.
Στην πρόταση αυτή όπως ήταν φυσικό ήμασταν κάθετα αντίθετοι η Άρτα, τα Ιωάννινα και δευτερευόντως η Αιτωλοακαρνανία που επιμείναμε ο Αυτοκινητόδρομος να περάσει εσωτερικά γιατί έτσι θα εξυπηρετούσε καλύτερα όλη την περιοχή.
Η πρότασή μας αυτή είχε υπέρ της και ένα άλλο πλεονέκτημα εθνικής σημασίας που μετρούσε σοβαρά υπέρ μας. Ήταν η προοπτική σύνδεσης του νέου δρόμου με το εθνικό οδικό  Δικτύο της Αλβανίας (Κακαβιά, Τίρανα) και, και μέσω αυτού με τις υπόλοιπες Βαλκανικές χώρες κυρίως της Αδριατικής.
Κι ενώ πλανιόνταν σε επίπεδο συζήτησης οι δύο παραπάνω προτάσεις, εμάς στην Άρτα μας ενδιέφερε πολύ το τμήμα ‘Άρτας – Ιωαννίνων, επειδή θα μας συνέδεε και με την Εγνατία, και επιδιώκαμε πάση θυσία να χρηματοδοτηθεί από το νέο πρόγραμμα 1994 - 1999 έστω και αν δεν έμπαινε τελικά στο πρόγραμμα όλος ο οδικός άξονας.
Για το λόγο αυτό και σε κάθε συζήτηση η πρόταση για οδικά έργα έμπαινε πρώτη με δεύτερη τη σύνδεσή μας με την Θεσσαλία την οποίαν θεωρούσαμε επίσης, βασικής σημασίας για την ανάπτυξη του Νομού.
Σε μία τέτοια συζήτηση στη Νομαρχία, περίπου στο τέλος του 1992, ο αείμνηστος Δήμαρχος Κώστας Βάγιας, έριξε την πρόταση ο δρόμος Άρτα – Ιωάννινα να γίνει με νέα χάραξη από πέντε πηγάδια γιατί θα ήταν συντομότερος και καλύτερος.
Προσωπικά ομολογώ ότι μέχρι τότε δεν είχα περάσει ποτέ από αυτή την περιοχή και δεν την ήξερα. Έτσι δεν μπόρεσα να έχω άποψη γι’ αυτήν.
Κράτησα όμως την πρόταση και με την πρώτη ευκαιρία (ανεβοκατέβαινα τότε πολύ συχνά στην Περιφέρεια ως Δ/ντης Προγραμματισμού για διάφορα θέματα) επιστρέφοντας πέρασα από το δρόμο που υπήρχε τότε και μέτρησα την απόσταση, ενώ είδα και όλη την περιοχή.
Ήταν αμέσως φανερό ότι η δημιουργία νέου δρόμου από αυτή την περιοχή συγκέντρωνε τα παρακάτω σοβαρά πλεονεκτήματα.
1. Μπορούσε να έχει πολύ λιγότερες στροφές και να είναι πολύ συντομότερος.
2. Θα χρειαζόταν πολύ λιγότερες και πολύ μικρότερου κόστους απαλλοτριώσεις.
3. Θα χρειάζονταν πολύ λιγότερα τεχνικά έργα, σε σχέση με όσα θα χρειάζονταν αν γινόταν νέος δρόμος από την υπάρχουσα διαδρομή μέσα από την κοιλάδα του Λούρου την μεγάλη γραφικότητα και ομορφιά της οποίας θα κατέστρεφε τελείως.
Έτσι όταν στους πρώτους μήνες του 1993, έγινε στην Περιφέρεια Ηπείρου μια συνάντηση των 4 Νομών για να συζητηθούν τα μεγάλα οδικά έργα που είχε ανάγκη η Ήπειρος, από την Άρτα μετέφερα την πρόταση μαζί με το αίτημα για την κατασκευή όλου του οδικού άξονα Αντίρριο – Αγρίνιο – Άρτα – Ιωάννινα στο τμήμα Άρτα – Ιωάννινα να εξετασθεί η κατασκευή του δρόμου με τη νέα παραπάνω χάραξη γιατί συγκεντρώνει τα συγκεκριμένα σοβαρά πλεονεκτήματα.
Ο τότε προϊστάμενος της Δ/νσης οδικών έργων της Περιφέρειας από πλευράς του Υπουργείου Δημοσίων Έργων (ΥΠΕΧΩΔΕ) κ. Γεώργιος Πασιάς μου απάντησε αμέσως ότι δεν  χρειάζεται νέα χάραξη γιατί η υπάρχουσα μέσω της κοιλάδας του Λούρου μπορεί να έχει τα χαρακτηριστικά που χρειάζεται ο δρόμος για να εξυπηρετήσει την περιοχή τα επόμενα 40 με 50 χρόνια, όπως επί λέξει μου απάντησε.
Όπως φάνηκε όμως λίγο αργότερα και ο ίδιος μέχρι τότε  δεν είχε εξετάσει την πρόταση ως εναλλακτική λύση, γιατί προς το τέλος της Άνοιξης σε ημερίδα που γινόταν στην Ηγουμενίτσα για την Εγνατία Οδό όπου ήταν εισηγητής με θέμα τα μεγάλα οδικά έργα της Ηπείρου, με ευχάριστη έκπληξη τον άκουσα να μιλά για την ανάγκη κατασκευής, μαζί με την Εγνατία, του οδικού άξονα Αντίρριο – Αγρίνιο – Άρτα – Ιωάννινα με νέα χάραξη στο τμήμα Άρτας – Ιωαννίνων από Πέντε Πηγάδια – Σκλίβανη απαριθμώντας τα επιχειρήματα που εγώ είχα θέσει.
Ήταν φανερό ότι παρά την αρχική αρνητική του τοποθέτηση εξέτασε την πρόταση, είδε τα πλεονεκτήματα ότι ήτα πραγματικά, και την υιοθέτησε.
Αυτό ήταν πολύ καθοριστικό γιατί αυτή ήταν πλέον πρόταση της αρμόδιας Τεχνικής Δ/νσης του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Στο μεταξύ οι δικές μας προτάσεις, ως Νομαρχία Άρτας, και προς την Περιφέρεια και προς το ΥΠΕΧΩΔΕ ήταν συνεχείς και όσο γινόταν πιεστικές ώστε στον προγραμματισμό για το νέο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης να συμπεριληφθεί ο νέος οδικός άξονας με νέα χάραξη στο τμήμα Άρτα – Ιωάννινα.
Ένα απόγευμα περίπου τέλος Ιουνίου ή αρχές Ιουλίου με πήρε τηλέφωνο ο αείμνηστος Δήμαρχος και μου είπε: «Όπου κι αν είσαι έλα τώρα στο γραφείο μου (ήταν τότε δίπλα από την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων) γιατί έχω εδώ κ. Πασιά και μας έχει ευχάριστα για το δρόμο».
Πήγα πράγματι και βρήκα εκεί τον κ. Πασιά ο οποίος μας είπε ότι ερχόταν από την Αθήνα όπου σε σύσκεψη με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου αποφασίστηκε να ενταχθεί στο επόμενο ( 2ο Κ.Π.Σ. 1994 – 1999) ο οδικός άξονας Αντίρριο Ιωάννινα με 120 δις περίπου (σε δραχμές τότε) από τα οποία περίπου τα 50 για το τμήμα της Περιφέρειας Ηπείρου το οποίο θα γινόταν με τη νέα χάραξη και τα 70 για το τμήμα της Αιτωλ/νιας.
Επειδή γνώριζε το ενδιαφέρον μας για το έργο, περνώντας από την Άρτα προς τα Γιάννενα πήρε τηλέφωνο τον Δήμαρχο για να του το πει κι εκείνος τον κάλεσε για καφέ από το γραφείο.
Έτσι έφθασε στην Άρτα το μεγάλο νέο και αργότερα πράγματι επιβεβαιώθηκε ότι είχαν προγραμματισθεί από Άρτα μέχρι Ιωάννινα 43 δις και 12 δις για την παράκαμψη Ιωαννίνων.
Για όποιον ενδιαφέρεται έχω στο αρχείο μου ακόμα όλα τα ποσά που είχαν προγραμματισθεί τότε για το 2ο Κ.Π.Σ. για όλη τη χώρα.
Όπως είναι γνωστό, στο τέλος του 1993 έγιναν εκλογές και η νέα πολιτική ηγεσία έβαλε άλλες προτεραιότητες, άλλαξε τελείως τον προγραμματισμό και η υλοποίηση του έργου πήρε την πορεία που όλοι από τότε μέχρι τώρα ζήσαμε και χρειάστηκαν 24 ολόκληρα χρόνια για να φθάσουμε στην ολοκλήρωση της υλοποίησής του.
Στις γραμμές που διαβάσατε κατέγραψα ακριβώς το πότε και πως έγινε ο προγραμματισμός του έργου, όπως τον έζησα. Μακάρι κάποιος άλλος να γράψει την ιστορία της υλοποίησής του.
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω τρία πράγματα κατά τη γνώμη μου χρήσιμα.
Πρώτον. Να μην ξεχνάμε ότι για την υλοποίηση αυτού του μεγάλου έργου συνέβαλαν πολλοί, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Άνθρωποι της Πολιτικής, της Αυτοδιοίκησης, Υπάλληλοι όλων των βαθμίδων κ.τ.λ. Σε όλους ανήκει ο δίκαιος έπαινος.
Δεύτερον. Λέμε ότι το έργο τελείωσε. Στην ουσία τελείωσε ο βασικός του κορμός γιατί θα τελειώσει πραγματικά όταν ολοκληρωθούν οι απαραίτητοι πλάγιοι κλάδοι προς Αγρίνιο και Πρέβεζα και η προέκτασή του προς Κακαβιά.
Τρίτον και σπουδαιότερο. Η πολυπόθητη ανάπτυξη, που όλοι ελπίζουμε ότι θα φέρει στην περιοχή να μην περιμένουμε να έλθει από μόνη της, γιατί μπορεί να μην είναι ούτε όση θέλουμε ούτε αυτή που θέλουμε να είναι. Πρέπει άμεσα και με την πρέπουσα σημασία να την μελετήσουμε, να την προγραμματίσουμε σωστά και να την επιδιώξουμε με συνέπεια.

Γιώργος Βασιλείου
Πρόεδρος Ερυθρού Σταυρού Άρτας
Πρώην Αντινομάρχης Άρτας


 

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >