Με αφορμή τις πρόσφατες αρνητικές εξελίξεις που αφορούν τα σχέδια της Κυβέρνησης για συγχωνεύσεις και ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση των οργανισμών ύδρευσης, αναδεικνύεται με ακόμα μεγαλύτερη ένταση η ανάγκη ανάδειξης ενός διαχρονικού ζητήματος για την περιοχή της Άρτας: της υδροδότησης της πόλης από την Τεχνητή Λίμνη Πουρναρίου.
Παρά τις διαβεβαιώσεις της Κυβέρνησης περί διατήρησης του δημόσιου χαρακτήρα του νερού, οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις οδηγούν στην πραγματικότητα στη σταδιακή εμπορευματοποίηση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, με προτεραιότητα το οικονομικό όφελος και όχι την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών.
Οι προωθούμενες αναδιαρθρώσεις στις Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης, πολλές εκ των οποίων είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, αναδεικνύουν ένα γενικότερο μοντέλο μετασχηματισμού της διαχείρισης των υδάτινων πόρων με κυρίαρχα τα κριτήρια της αγοράς. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στον απόηχο σχετικών κυβερνητικών ανακοινώσεων, παρατηρείται αύξηση της χρηματιστηριακής αξίας των μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, στοιχείο που αποτυπώνει την προσδοκία για μελλοντικά οικονομικά οφέλη στον τομέα της ύδρευσης.
Οι επιδιώξεις για «μείωση του κόστους» και «βελτιστοποίηση των λειτουργιών», όπως αποτυπώνονται σε στρατηγικά σχέδια και σχετικές ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες που έχουν ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο από όλες τις κυβερνήσεις των τελευταίων ετών, οδηγούν σε μια κατεύθυνση αναδιάρθρωσης που δίνει έμφαση στην επιχειρηματική αξιοποίηση του νερού, υποβαθμίζοντας τον χαρακτήρα του ως κοινωνικού αγαθού.
Παράλληλα, εντάσσονται στον ευρύτερο σχεδιασμό και νέα χρηματοδοτικά εργαλεία —όπως ταμεία επενδύσεων για μονάδες αφαλάτωσης— που φαίνεται να αποκτούν προτεραιότητα στην κυβερνητική ιεράρχηση, την ίδια στιγμή που κρίσιμες υποδομές ύδρευσης, άρδευσης και αντιπλημμυρικής προστασίας συνολικού προϋπολογισμού άνω των 300 εκατ. ευρώ απεντάσσονται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η λειψυδρία, στην οποία επανειλημμένως γίνεται αναφορά ως βασικό επιχείρημα για τις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις, σχετίζεται περισσότερο με την απουσία συνολικού σχεδιασμού και τη διαχρονική αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να εξασφαλίσει υποδομές και πολιτικές που να καλύπτουν τις ανάγκες της κοινωνίας σε ύδρευση και άρδευση. Η έλλειψη επαρκούς διαχείρισης των απορροών, η απώλεια φυσικών αποθεμάτων λόγω εδαφικής υποβάθμισης, αποψίλωσης της βλάστησης και μείωσης της δασοκάλυψης, συνθέτουν μια πραγματικότητα η οποία απαιτεί ουσιαστικές και όχι αποσπασματικές παρεμβάσεις.
Εντός αυτού του πλαισίου εντάσσονται και οι υπό εξέλιξη συγχωνεύσεις των Εταιρειών Ύδρευσης και Άρδευσης, η προώθηση έργων μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), η εντατικοποίηση των προσπαθειών είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών και η σταδιακή αύξηση των τιμολογίων, στοιχεία που αναδιαμορφώνουν το τοπίο εις βάρος της πρόσβασης των πολιτών σε ποιοτικές και οικονομικά προσιτές υπηρεσίες ύδρευσης.
Σε μια περίοδο κατά την οποία απειλείται η δημόσια διαχείριση ενός θεμελιώδους κοινωνικού αγαθού, όπως το νερό, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη χάραξης μίας μακροπρόθεσμης, σταθερής και βιώσιμης στρατηγικής για την υδροδότηση της Άρτας, με σεβασμό στο περιβάλλον και διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
Η αξιοποίηση της Τεχνητής Λίμνης Πουρναρίου για την παροχή πόσιμου νερού συνιστά μία ώριμη, ρεαλιστική και περιβαλλοντικά συνετή πρόταση, η οποία αποκτά ιδιαίτερη σημασία υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής και της αυξανόμενης πίεσης στους υδατικούς πόρους.
Από το 1998 έχουν κατατεθεί σχετικές μελέτες για την υδροδότηση της Άρτας και του Πέτα από τη λίμνη, οι οποίες, παρά την τεχνική τους πληρότητα, δεν προχώρησαν λόγω αδειοδοτικών και διοικητικών καθυστερήσεων. Η παρούσα συγκυρία, με αισθητή μείωση των διαθέσιμων αποθεμάτων νερού και αυξημένες πιέσεις στις πηγές του Αγίου Γεωργίου, καθιστά την επανεξέταση της πρότασης αυτής όχι μόνο επίκαιρη, αλλά και αναγκαία.
Η υλοποίηση του έργου αναμένεται να εξασφαλίσει ποιοτική, επαρκή και διαρκή παροχή πόσιμου νερού για τις επόμενες δεκαετίες, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην αναβάθμιση των υποδομών ύδρευσης και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της περιοχής απέναντι σε μελλοντικές προκλήσεις.
Ο Δήμος Αρταίων, η ΔΕΥΑ Άρτας και ευρύτερα η τοπική κοινωνία έχουν ήδη εκφράσει τη θετική τους στάση ως προς την υλοποίηση του έργου. Παράλληλα, υπάρχουν διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν την υλοποίησή του με τρόπο συνεκτικό και αποτελεσματικό.
Η Λίμνη Πουρναρίου αποτελεί έναν πολύτιμο και έως σήμερα υποαξιοποιημένο φυσικό πόρο, ικανό να εξυπηρετήσει όχι μόνο αρδευτικές και ενεργειακές ανάγκες, αλλά και να εγγυηθεί την υδρευτική ασφάλεια της περιοχής.
Στη σημερινή κρίσιμη συγκυρία, με το ενδεχόμενο ιδιωτικοποίησης της ύδρευσης να προβάλλει ως σοβαρός κίνδυνος για την ισότιμη πρόσβαση των πολιτών σε καθαρό και ασφαλές νερό, είναι χρέος της Πολιτείας και των τοπικών φορέων να αναλάβουν πρωτοβουλίες με όραμα, διαφάνεια και υπευθυνότητα.
Η Άρτα έχει πλέον κάθε λόγο να διεκδικήσει το αυτονόητο, τη θωράκιση του υδατικού της μέλλοντος, με δημόσια διαχείριση και κοινωνική λογοδοσία. Ήρθε η ώρα να δούμε με σοβαρότητα και συνέπεια την υδροδότησή της από τη Λίμνη Πουρναρίου.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΟΓΑΛΗΣ
ΠΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ
(Ειδικότητα: Δημόσια Διοίκηση)
Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Πολιτικής
MBA-Διοίκηση Επιχειρήσεων
Γραμματεία του Τομέα Δημόσιας Διοίκησης, Μέλος του Τομέα Αυτοδιοίκησης, Οικονομικών (Υπερταμείου και Δημόσιας Περιουσίας) και Μεταναστευτικής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ- Κινήματος Αλλαγής